(στο
Χρήστο Τσαπακίδη)
Το www.newmoney.gr αναφέρθηκε εκτενώς στην εκδήλωση της Κοινότητας Διαλόγου Σύνθεσις με θέμα "Ελληνικό Δημόσιο Χρέος και Ευρωπαϊκές Εξελίξεις",
όπου μεταξύ άλλων αναφέρονται τα παρακάτω.
Τη
συζήτηση άνοιξε ο Χρήστος Τριαντόπουλος, ο οποίος απάντησε σε βασικά ερωτήματα
σχετικά με το δημόσιο χρέος, όπως πώς προκύπτει, αν είναι ορθό να δημιουργείται
και υπό ποιες προϋποθέσεις, πότε είναι μη βιώσιμο και πώς μειώνεται. Σε αυτό το
πλαίσιο επαναλήφθηκε η ευρέως αποδεκτή θέση ότι το χρέος (μέσω της δημιουργίας
ελλειμμάτων) δεν είναι πάντα κακό - αρκεί να κινείται σε λελογισμένα επίπεδα.
Όταν για παράδειγμα οι δαπάνες του κράτους αφορούν επενδύσεις, έργα σε τομείς
που θα αυξήσουν την παραγωγικότητα της οικονομίας, δημιουργούνται προϋποθέσεις
ανάπτυξης, δημιουργείται πλούτος που θα οδηγήσει σε διεύρυνση της φορολογικής
βάσης και ως εκ τούτου περισσότερα έσοδα, προκειμένου να καλυφθεί το
δημοσιονομικό άνοιγμα που ανελήφθη στην αρχή της διαδικασίας.
«Αυτό,
όμως, σίγουρα δεν έγινε στην Ελλάδα και δεν γίνεται πολλές φορές», έσπευσε να
συμπληρώσει ο ομιλητής, προσθέτοντας: «Η δημοσιονομική επέκταση συνοδεύεται από
μία νέα δημοσιονομική επέκταση, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο ελλειμμάτων. […]
Ένας δημοσιονομικός εκτροχιασμός σε συνδυασμό με αντίστοιχες επιπτώσεις στην
παραγωγική διαδικασία μπορεί να οδηγήσει σε μία συσσώρευση του δημοσίου χρέους.
Οι συνέπειες αφορούν πολλαπλά επίπεδα: Εκτοπισμός της χρηματοδότησης του
ιδιωτικού τομέα, αύξηση του κόστους δανεισμού, επιβάρυνση της πιστοληπτικής
ικανότητας της οικονομίας (όχι μόνο του κράτους), συρρίκνωση των περιθωρίων
αντικυκλικής πολιτικής, αδυναμία στήριξης των επενδύσεων και της απασχόλησης,
μακροοικονομική αστάθεια, τρωτότητα στις διεθνείς χρηματοοικονομικές εξελίξεις
και διόγκωση της διαγενεακής αδικίας στην κατανομή βαρών».
Όλα αυτά
μπορούν να υποσκάψουν τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους, η οποία μετριέται
βάσει δύο δεικτών: α) Το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ, ώστε να σταθμίζεται
με το μέγεθος της οικονομίας που θα το «αποπληρώσει», και αφορά οικονομίες που
δανείζονται με όρους διεθνών αγορών (ιδιωτικός τομέας) ή β) τις ακαθάριστες
χρηματοδοτικές ανάγκες (gross financing needs) ως ποσοστό του ΑΕΠ, ώστε να
διασφαλίζεται (ετησίως) ότι μία οικονομία θα μπορεί να ανταποκρίνεται στη
διαχείριση του δημοσίου χρέους και αφορά οικονομία που δανείζονται από σχήμα
αρωγής (επίσημος τομέας). «Ωστόσο, αυτό που, επί της ουσίας, καθορίζει εάν το
δημόσιο χρέος είναι βιώσιμο ή όχι είναι η ικανότητα άντλησης χρηματοδότησης από
τις αγορές ή όχι», ήταν η παραδοχή του κ. Τριαντόπουλου.
Όσον αφορά
στην ελληνική περίπτωση, για τη επίτευξη της βιωσιμότητας, το 2012
πραγματοποιήθηκε η μεγαλύτερη διαγραφή δημοσίου χρέους, σε ένα περιβάλλον
οικειοθελούς διεθνούς συμμετοχής. Η διττή διαγραφή της ονομαστικής αξίας του
δημοσίου χρέους περιλάμβανε: α) Τη συμφωνία για το PSI (πρώτο μισό 2012), όπου
διαγράφηκε το 53,5% τίτλων του ελληνικού δημοσίου που κατείχαν ιδιώτες
επενδυτές, β) τη συμφωνία για το Debt buy-back (δεύτερο μισό 2012), μέσω της
επαναγοράς και ανταλλαγής ομολόγων του δημοσίου διαγράφηκε το 66,2% τίτλων του
ελληνικού που κατείχαν ιδιώτες. Έτσι, η ονομαστική αξία του δημόσιου χρέος (της
κεντρικής διοίκησης) μειώθηκε αθροιστικά κατά 127 δισ. ευρώ, όταν το ΑΕΠ του
2012 διαμορφώθηκε στα 191,2 δισ. ευρώ.
Ακόμα
και αυτές οι ενέργειες, όμως, δεν ήταν αρκετές για να αποτραπεί η ανοδική
πορεία του ελληνικού δημόσιου χρέους, το οποίο συνεχίζει να αυξάνεται όσο
παραμένουν τα δημοσιονομικά ελλείμματα, έστω και με βραδύτερους ρυθμούς. «Στο
πλαίσιο της συνεργασίας με τους εταίρους και πιστωτές, τα βήματα για τη
διασφάλιση της νέας βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους αφορούν στην (περαιτέρω)
βελτίωση του κόστους και του τρόπου εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους από τον
επίσημο τομέα και στην (περαιτέρω) ομαλοποίηση των ωριμάνσεων και την καλύτερη
κατανομή του χαρτοφυλακίου του επίσημου τομέα μεταξύ των ετών των επόμενων
δεκαετιών. Πρόκειται για τεχνικά μέτρα βραχυπρόθεσμου, μεσοπρόθεσμου και
μακροπρόθεσμου ορίζοντα για την ενδυνάμωση της βιωσιμότητας του δημοσίου
χρέους, που θα υλοποιούνται ανάλογα με την πορεία υλοποίησης του προγράμματος
οικονομικής πολιτικής», τόνισε ο ομιλητής.
Ο ίδιος
συνέχισε λέγοντας: «Προς αυτή την κατεύθυνση, και παράλληλα με το σχετικό
σχεδιασμό, κρίσιμα σημεία είναι: α) Η ισχυρή διασφάλιση του δημοσίου χρέους από
τον επιτοκιακό κίνδυνο, καθώς το ενδεχόμενο αύξησης του επιτοκίου της ΕΚΤ θα
επιβαρύνει το χρέος (69% του χρέους είναι κυμαινόμενου επιτοκίου). β) Η
σταδιακή επανένταξη στη θεσμική συζήτηση της βιωσιμότητας του ενδεχομένου
μείωσης ενός (μικρού) μέρους της ονομαστικής αξίας τους χρέους. γ) Η διασύνδεση
των δεσμεύσεων και μέτρων ελάφρυνσης και εξομάλυνσης του δημοσίου χρέους με τον
ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας. Ωστόσο, για να καταφέρει το ελληνικό δημόσιο
χρέος να εισέλθει σε μία κατάσταση όπου δεν θα υπάρχει ανησυχία για τη βιωσιμότητά
του, θα πρέπει η εγχώρια οικονομία, παράλληλα με τις συνθήκες δημοσιονομικής
σταθερότητας, σε βρεθεί σε τροχιά ισχυρής ανάπτυξης».
(δημοσιεύθηκε στο www.newmoney.gr και είναι διαθέσιμο εδώ)
