(εισήγηση στην ημερίδα "Ελληνική Οικονομία: Χτες, Σήμερα, Αύριο")
Κατά την εισήγηση, μεταξύ άλλων, τονίστηκε ότι:
«[...] Σε ένα τέτοιο οδικό χάρτη, παράλληλα με μία
σειρά από επιμέρους διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, εκτιμώ ότι θα πρέπει να
εμπεριέχεται η κινητροδότηση προς πέντε θεμελιώδεις επιδιώξεις.
Η πρώτη επιδίωξη είναι η ανάπτυξη και εδραίωση
συνθηκών συνεργασίας και σύμπραξης τόσο σε οικονομικό, όσο και σε κοινωνικό
επίπεδο, επιδιώκοντας την άμβλυνση των ισχυρών τάσεων κατακερματισμού,
αποκλεισμού και απουσίας εμπιστοσύνης που χαρακτηρίζουν την ελληνική κοινωνία.
Πρόκειται για φαινόμενα που σχετίζονται με το
κοινωνικό κεφάλαιο της χώρας μας.
Στην οικονομία, μία τέτοια επιδίωξη θα μπορούσε να
απεικονιστεί στην εποικοδομητικότερη συνεργασία εργοδοτών και εργαζομένων, στη
δημιουργία cluster επιχειρήσεων (κυρίως εξαγωγικών), στην ανάπτυξη συμπράξεων
δημοσίου, ιδιωτικού και εκπαιδευτικού τομέα, αλλά και στην ανάδειξη ισχυρών
συνεταιριστικών πρωτοβουλιών.
Άλλωστε, η Μαγνησία έχει χαρακτηριστικά
παραδείγματα τέτοιων επιτυχημένων συνεταιριστικών πρωτοβουλιών στον πρωτογενή
τομέα.
Πρόκειται για συνεταιριστικές πρωτοβουλίες που
μπορούν να αποτελέσουν παραδείγματα προς μίμηση για την ανάπτυξη, την εξέλιξη
και την εξωστρέφεια της τοπικής αγροτικής παραγωγής, ξεπερνώντας ατυχή
παραδείγματα προηγούμενων δεκαετιών.
Η δεύτερη επιδίωξη είναι η αύξηση του μεγέθους της εγχώριας παραγωγικής και
οικονομικής δραστηριότητας, αντιστρέφοντας την τρέχουσα κατάσταση που θέλει την
Ελλάδα να έχει το μεγαλύτερο ποσοστό πολύ μικρών επιχειρήσεων,
αυτοαπασχολούμενων, αλλά και εργοδοτών σε σχέση με εργαζόμενους.
Αυτό που εμείς χαρακτηρίζουμε ως «μικρομεσαία»
επιχείρηση, στην υπόλοιπη Ευρώπη είναι πολύ, πολύ μικρή επιχείρηση.
Το πολύ μικρό μέγεθος, λοιπόν, της ελληνικής επιχείρησης
καθηλώνει την ανταγωνιστικότητα και τις προοπτικές της.
Από την άλλη πλευρά, η κινητροδότηση της αύξησης
του μεγέθους της επιχειρηματικής δραστηριότητας θα επιτρέψει:
• Να
αυξηθεί η παραγωγική δυνατότητα.
• Να
ενδυναμωθεί η διεισδυτικότητα της εγχώριας παραγωγής στις ξένες αγορές.
• Να
αξιοποιηθούν οικονομίες κλίμακας.
• Να
μειωθεί το κόστος παραγωγής.
• Να
γίνουν επενδύσεις σε κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού και σε έρευνα.
• Να
διευρυνθούν οι δυνατότητες χρηματοδότησης.
• Να
αντιμετωπιστεί η φοροδιαφυγή.
• Να
μειωθεί η «μαύρη εργασία».
Η τρίτη επιδίωξη είναι η αποκατάσταση της
έντονης διαγενεακής ανισότητας και αδικίας που παρατηρείται διαχρονικά και
ενδυναμώθηκε καθοριστικά τα τελευταία χρόνια.
Και αυτό διότι η κατανομή της προσαρμογής έγινε σε
βάρος των νεότερων και επόμενων γενεών.
Μία ανισοκατανομή μεταξύ των γενεών που
παρατηρείται σε πολλές διαστάσεις της ελληνικής πραγματικότητας, όπως:
• Το
άνισο ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό σύστημα.
• Το
υψηλό δημόσιο χρέος.
• Οι δυσκολίες εισόδου των νέων στην αγορά
εργασίας.
• Οι
μη ελκυστικές συνθήκες ανάπτυξης νέας και καινοτόμου επιχειρηματικής
δραστηριότητας.
• Οι
συνθήκες δύο (μισθολογικών) ταχυτήτων στο δημόσιο τομέα.
• Ο
μη εκσυγχρονισμός του δημόσιου μηχανισμού.
• Οι
αγκυλώσεις του εκπαιδευτικού μας συστήματος.
• Η
επιβάρυνση του περιβάλλοντος και των συνθηκών διαβίωσης.
Σε όλες αυτές τις διαστάσεις στους «χαμένους»
βρίσκουμε τους νέους και τις επόμενες γενιές.
Αν σε αυτά συνυπολογίσουμε τόσο την περαιτέρω
γήρανση του πληθυσμού (και την επιβάρυνση στο κοινωνικό κράτος), όσο και τις
δυσμενείς προοπτικές της οικονομίας, το πιθανότερο είναι να έχουμε διόγκωση του
φαινομένου του brain drain, της εκροής στο εξωτερικό των νέων με υψηλή
κατάρτιση και προσόντα.
Προσόντα που αποκτήθηκαν, όμως, στην Ελλάδα, καθώς
η ελληνική κοινωνία έχει επενδύσει στους νέους που έχουν σπουδάσει στο εγχώριο
εκπαιδευτικό σύστημα.
Είναι κρίσιμο, συνεπώς, να αρχίσει η σταδιακή
αποκατάσταση της δικαιοσύνης μεταξύ των γενεών, ώστε να αντιστραφεί αυτή η
αρνητική τάση.
Θα πρέπει, λοιπόν, ένας οδικός χάρτης να
περιλαμβάνει την αποκατάσταση της διαγενεακής δικαιοσύνης, ώστε να καταστεί
ελκυστικός για την νέες γενιές που θα κληθούν να τον υλοποιήσουν.
Που θα κληθούν να «τραβήξουν» το κάρο της εξόδου
της οικονομίας από τη δύσκολη κατάσταση.
Η τέταρτη επιδίωξη είναι η διαμόρφωση ενός
ενεργού και σύγχρονου κοινωνικού κράτους που θα διορθώσει τον κατακερματισμό
και τις προνομιακές καταστάσεις και θα καταφέρει να ισορροπεί μεταξύ ενεργών
πολιτικών απασχόλησης, πλήρους κοινωνικής κάλυψης με εισοδηματικά κριτήρια, και
φιλικών προς την εργασία και την επιχειρηματικότητα συνθηκών.
Το καθεστώς του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος,
που (επιτέλους) άρχισε να διαμορφώνεται στη χώρα μας, είναι μία καλή αρχή που
πρέπει να εξελιχθεί περαιτέρω, να εμπλουτιστεί με εργαλεία και πολιτικές και,
φυσικά, να καταστεί όπου χρειάζεται πιο γενναιόδωρο.
(5) Η πέμπτη επιδίωξη είναι η
διασφάλιση της υπόστασης, της ποιότητας και της λειτουργίας των θεσμών στη χώρα
μας.
Πρόκειται για μία μεγάλη κατάκτηση που με δυσκολία
και με την πίεση από την Ευρωπαϊκή Ένωση έχουμε πετύχει τις τελευταίες
δεκαετίες.
Οι θεσμοί και οι διαδικασίες είναι το δίχτυ
ασφαλείας του απλού πολίτη, που είναι αδύναμος απέναντι στην αυθαιρεσία της
οποιασδήποτε εξουσίας.
Έτσι, η διάκριση των εξουσιών και η διαφύλαξη του
ρόλου τους, η διαφάνεια και αξιοκρατία των διαδικασιών, η ανεξαρτησία των
θεσμών και των αρχών, και η προστασία των δικαιωμάτων και ελευθεριών του πολίτη
συνιστούν βασικούς πυλώνες μιας ανοικτής δημοκρατίας όπου ο δημιουργικός
πολίτης και η ανταγωνιστική επιχείρηση μπορεί να εξελιχθεί και να πρωτοπορήσει
[...]».
Η παρουσίαση είναι διαθέσιμη εδώ.
