Περί αξιολόγησης στο δημόσιο τομέα ένα σχόλιο, χωρίς σε
καμία περίπτωση να θέλω να δικαιολογήσω (ή να παραβλέψω) τα συντεχνιακά
προνόμια και τις προκλητικά ευνοϊκές συνθήκες του δημοσίου τομέα (είτε μεταξύ
διαστάσεων του ιδίου, είτε σε σύγκριση με τον ιδιωτικό τομέα). Όμως, πριν
κρίνουμε την απροθυμία των δημοσίων υπαλλήλων να αξιολογηθούν –έτσι γενικά– θα
πρέπει να δούμε πρώτα το πλαίσιο επί του οποίου αξιολογούνται. Από τη στιγμή,
λοιπόν, που (α) δεν υπάρχει ξεκάθαρο και αναλυτικό περίγραμμα θέσης, τμήματος
και διεύθυνσης (job description αγγλοσαξονικά) για να ξέρει ο υπάλληλος και ο
«αξιολογητής» τι προβλέπεται να κάνει ο υπάλληλος, (β) δεν υπάρχει αναλυτική
στοχοθεσία και πλάνο –ανάλογα και με το περίγραμμα και το αντικείμενο της κάθε
θέσης– επί του οποίου θα εδράζεται η αξιολόγηση και η κρίση για την επίτευξη
των στόχων στην υπό εξέταση περίοδο, (γ) δεν υπάρχουν διαφανείς και
αξιοκρατικές (με ποσοτικά και ποιοτικά κριτήρια) διαδικασίες αξιολόγησης των
υπαλλήλων –πάντα με βάση το περίγραμμα της θέσης και τους στόχους για τη θέση
αυτή, και (δ) δεν υπάρχουν ανεξάρτητοι (ή τουλάχιστον όχι τόσο σχετιζόμενοι)
«αξιολογητές» για να εφαρμόσουν τη διαδικασία αξιολόγησης των δημοσίων
υπαλλήλων –και όχι απλά (όπως είναι τώρα) η αλληλοσυμπλήρωση ερωτηματολογίων με
τον προϊστάμενο της υπό αξιολόγηση υπηρεσίας να έχει το «πάνω χέρι», πόσοι (ή
ποιοι) θα ήθελαν να αξιολογηθούν;
Ή ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα μιας «επιφανειακής» αξιολόγησης όπου ο προϊστάμενος θα τους αξιολογούσε όλους με «άριστα» για να μην έχει «γκρίνιες» ή που όλοι οι υπάλληλοι θα έπρεπε να εναρμονίζονται (είναι ευγενικός ο όρος) με την προσέγγιση του προϊστάμενου για να έχουν το «άριστα»; Εκτιμώ, λοιπόν, ότι ένα υγιές κομμάτι (ίσως το πιο υγιές) δεν θα ήθελε να μπει σε αυτό τον κουβά της αξιολόγησης. Θα ήθελε να μπει σε ένα αξιοκρατικό και σύγχρονο πλαίσιο αξιολόγησης που θα μπορούσε να διακριθεί για την αξία και το έργο του και να προοδεύσει. Θα ήθελε να αξιολογηθεί, για να αναγνωριστεί η αξία του. Και ίσως να ήταν θετικό και στην τρέχουσα διαδικασία αξιολόγησης για υπογραμμίσει την αξία της αξιολόγησης, και ότι τόσο την διαδικασία αυτή καθ' αυτή. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, υπάρχει και ένα σημαντικό κομμάτι των υπαλλήλων του δημοσίου τομέα που δεν θα ήθελε σε κανένα σημείο να αξιολογηθεί είτε για να μην φανεί η ανεπάρκειά του, είτε για να μην χάσει την εργασιακή «βολή» του. Εάν, όμως, το πλαίσιο αξιολόγησης ήταν συνδυασμένο, αφενός, με ένα εκτεταμένο σύστημα επανακατάρτισης και επανεκπαίδευσης των δημοσίων υπαλλήλων και, αφετέρου, με ένα σύστημα αξιοποίησης των δημοσίων υπαλλήλων (που δεν θέλουν να επανακαταρτιστούν) σε άλλες δομές και υπηρεσίες αντίστοιχες των προσόντων τους και των υπηρεσιακών αναγκών, αρκετοί από τους προηγούμενους δεν θα είχαν πρόβλημα ή δεν θα φοβόντουσαν να αξιολογηθούν. Φυσικά, πάντα θα υπάρχει το αντιδραστικό κομμάτι σε καθετί νέο και κάθε μεταρρύθμιση. Το ζητούμενο, λοιπόν, είναι πως η αρχιτεκτονική της κάθε μεταρρύθμισης θα είναι τέτοια που δεν θα δίνει χώρο σε αυτό το αντιδραστικό κομμάτι να επεκταθεί και να γίνει κυρίαρχο. Ή να φαίνεται κυρίαρχο, όπως τώρα. Έτσι, πριν μιλήσουμε για αξιολόγηση ας δούμε πρώτα το πλαίσιο και μετά ας αξιολογήσουμε κι εμείς αυτούς που δεν θέλουν να αξιολογηθούν...
